Skoro Trybunał Konstytucyjny jeszcze się nie odblokował, nie pozostaje nic innego jak się cieszyć, że działa Sąd Najwyższy. Dziś zatem parę zdań na temat wyroku, w którym odniesiono się do tego co może jedyny wspólnik w „jednoosobowej” spółce z o.o. — a dokładnie czy podpisanie umowy przez ową spółkę z samym sobą wymaga własnoręcznie podjętej uchwały (jako wspólnika tej spółki) — i jaki jest skutek jeśli o podjęciu stosownej uchwały się zapomni (wyrok z dnia 25 marca 2015 r., II CSK 818/14).
Sprawy miały się następująco: spółka z o.o. wystąpiła z powództwem o uchylenie bankowego tytułu egzekucyjnego wynikającego z poręczenia przez ex-prezesa kredytu, który wziął jedyny wspólnik i członek rady nadzorczej tej spółki. Zdaniem spółki czynność poręczenia jest nieważna, ponieważ została podjęta bez uprzedniego podjęcia przez tego jedynego wspólnika (i członka rady nadzorczej, bo to jest istotne) pisemnej uchwały zezwalającej na udzielenie takiego poręczenia (art. 15 par. 1 w zw. z art. 17 par. 1-2 ksh).
(Zgodnie art. 15 ksh zawarcie m.in. umowy pożyczki z członkiem rady nadzorczej wymaga zgody zgromadzenia wspólników, zaś art. 17 ksh mówi, że jeśli brak jest zgody wymaganej przepisem prawa, to czynność taka jest po prostu nieważna.)
Sądy obu instancji odmówiły racji spółce: w I instancji przyjęto, że uchwała taka została podjęta per factam concludentiam, sąd II instancji sprecyzował, skoro spółka zawarła umowę poręczenia na rzecz jedynego wspólnika, to do podjęcia uchwały doszło w sposób dorozumiany (a brak formy pisemnej nie oznacza nieważności uchwały).
Wskutek skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy, który uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Zdaniem SN należy rozważyć, czy do uchwał z art. 15 i art. 17 ksh należy stosować art. 173 par. 1 ksh (wymóg pisemnego dokumentowania czynności podjętych przez jedynego wspólnika wobec spółki, pod rygorem nieważności), który jednak nie dotyczy uchwał WZ (bo uchwały organów spółek nie są czynnościami prawnymi).
Istnieje jednak koncepcja przeciwna — co do której sam SN mówi, iż pamiętać należy, że w przepisie tym „mowa jest o oświadczeniach woli, których adresatem jest spółka, a nie o oświadczeniach woli organów spółki, zatem w razie przyjęcia tezy, że uchwały jedynego wspólnika należy kwalifikować jako oświadczenia woli, zastosowanie art. 173 par. 1 ksh do uchwał podejmowanych w spółce nie znajduje usprawiedliwienia” (bo uchwały są „wewnętrzne”, nie „zewnętrzne”).
A skoro tak, to stosować należy raczej art. 248 par. 1 ksh, który nakłada obowiązek pisemnego dokumentowania podjętych uchwał — a zatem:
Do uchwały podjętej przez wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonującego uprawnienia zgromadzenia wspólników, wyrażającej zgodę, o której mowa w 15 § 1 ksh, ma zastosowanie art. 248 § 1 ksh ze skutkiem wynikającym z art. 17 § 1 i 2 ksh.
Rzecz niby mało interesująca, ale podejrzewam, że jest wśród P.T. Czytelników paru przedsiębiorców prowadzących działalność właśnie w postaci jednoosobowej spółki z o.o. — zatem czasem taka wiedza może się przydać.
Czuję, że problem procesowy wynikł po jakiejś transakcji dotyczącej spółki — kiedy nabywca udziałów zaczął się zastanawiać jak może zacząć odkręcać rzeczy porobione przez poprzedniego właściciela — ale nieważność jest nieważnością (ważne także w kontekście urzędu skarbowego).